۸/۱۵/۱۳۹۱

جشن سادات و مهر تاییدی بر تداوم گرایش‌های تمایز نژادی


 از تعاریف رسمی و اختلافات احتمالی بر سر موضوع «نژادپرستی» دقیقا اطلاع ندارم، اما به شخصه اعتقاد دارم هرگونه تمایزگزاری میان انسان‌ها صرفا بر پایه اصل و نسب و ریشه‌های آبا و اجدادی‌شان به نوعی رنگ و بویی از نژادپرستی دارد. هیچ لزومی ندارد این مرزبندی‌ها به تبعات حقوقی خاصی منجر شود. همینکه میان دو شهروند عادی، صرفا بابت ریشه‌های آبا و اجدادی یک تفاوت و خط‌کشی قایل شویم، همچنان حامل نطفه‌هایی از نژادپرستی هستیم. دست‌کم من اینگونه فکر می‌کنم.

 

شنبه این هفته، «عید غدیر»، از مجموعه اعیاد مذهبی شیعیان بود. بنابر یک سنت قدیمی میان ایرانیان، «سادات»، یعنی همانانی که ریشه‌های آبا و اجدادی‌شان به فرزندان علی و فاطمه بازمی‌گردد، در این عید به دیگران عیدی و شیرینی می‌دهند. گویی سال‌گرد روی‌دادی که بنابر روایت شیعیان، پیامبر اسلام، علی‌ را به امامت و جانشینی خود برگزید، به نوعی یک جشن و میراث خانوادگی برای تمامی فرزندان او محسوب می‌شود که در آن باید به دیگران چشم روشنی بدهند. موضوع اصلی برای من خود عید و یا جشن شیرینی خوران آن نیست، اساس تداوم مرزبندی «سادات و غیر سادات» در قرن 21 است که من را شگفت‌زده‌ می‌کند! یعنی یک عده از مردم آشکارا یک ویژگی متمایزکننده نسبت به دیگران دارند که ابدا اکتسابی نیست و صرفا به ریشه آبا و اجدادیشان باز می‌گردد.

 

حتی اگر بخواهیم ادعاهای عجیب و غریبی که در مورد سادات می‌شود (مثلا سن یائسگی زنان سیده) را هم نادیده بگیریم، باز هم نشانه‌های عینی‌تری در تبعات انتقال این شیوه از «عصبیت قبیله‌ای» به قرون جدید قابل مشاهده است. مثلا در اثبات سید بودن یا نبودن افراد دستگاه عریض و طویلی مشغول فعالیت هستند و حتی گویا شاخه‌ای از علوم حوزه‌های علمیه به این مسئله اختصاص یافته و اگر اشتباه نکنم این پیشوند باید به عنوان بخشی از اسم سادات در شناسنامه‌های رسمی آنان نیز درج شود. مسئله در کلیت جامعه آنقدر جدی و فراگیر است که روایت نسبتا مورد توافقی وجود دارد که بخشی از آرای خیره‌کننده «سیدمحمد خاتمی» در انتخابات سال 76 را مرهون عمامه سیاه‌رنگ او می‌داند. (یعنی بخش‌هایی از جامعه این برتری ذاتی را آنچنان پر اهمیت می‌دانند که در سرنوشت‌سازترین انتخاب‌های خود نیز آن را لحاظ کنند)

 

شاید اگر گروهی بخواهند از منظر درون‌دینی به این مسئله بپردازند، بر روی انتقاد مداوم قرآن از شیوه عصبیت کفار یا یهودیان عصر جاهلیت در ارجاع همه‌چیز به ریشه‌های قومی و اجدادی خود دست بگذارند. با این حال من قصد ورود به این بحث را ندارم و تنها می‌خواهم تلنگری بزنم که مظاهر نژادپرستی، لزوما به تحقیر و تمسخر برخی اقوام داخلی یا مهاجرین خارجی خلاصه نمی‌شود. بلکه استقبال عمومی و رسمی از جشن ویژه سادات هم مصداق بارزی است از تمایزگزاری‌های نژادی.

۱۲ نظر:

  1. سلام. اصولا قرار نیست درباره هر چیزی که درباره اش اطلاعات کافی ندارید حرف بزنید. (این یک توصیه است که مخاطب اولش خوده بنده هستم).
    اما در این زمینه بد نبود به استدلال و دلایل شیعه در بزرگداشت این عید و خاندان پیامبر سر میزدید بعد از آن با عنوان "مظاهر نژادپرستی" یاد می کردید.

    پاسخحذف
  2. ناشناس۱۵/۸/۹۱

    جناب طایفی،
    پس به توصیه خودتان به خودتان عمل کنید. لزومی ندارد پای هر مطلبی که به مذاق شما خوش نیامد، نظر بنویسید. شما از کجا میدانید که نگارنده قبلا با این گونه استدلالها برخورد نکرده یا آنها را نخوانده.

    پاسخحذف
  3. جناب ناشناس :
    نکته اول : بنده مطالب این دوست عزیز رو در آر اس اس میخونم و خیلی هاش رو نمی پسندم اما پای همش نظر نمی نویسم.
    نکته دوم : اگر فرض شما رو در نظر بگیریم و فکر کنیم ایشون با این استدلال ها برخورد داشته وای بر ایشون که مطلبی نوشته و در اون نظرات حامیانش رو بدون این که نقد کنه سانسور کرده. معمولا وقتی درباره مطلبی چیزی مینویسند کامل مینویسند یا اشاره می کنند که قصد نقد حامیانش رو ندارند یا هر چیز دیگه ای.
    نکته سوم شما هم خب به نظرتون عمل کنید لازم نیست پای هر کامنتی که خوشتان نیامد کامنت بنویسید ( با فرض درستی منش شما و البته برادر محموتی که حداقل تظاهر می کنه نظر همه مهمه حتی مخالف اما عملش اینطوری نیست )
    نکته چهارم : مشکل بنده در نظر مخالف ایشون نبود بلکه در ناقص بودن بحث و یکطرفه به قضاوت رفتن و تحلیل ایشون بود.
    افزونه 1 : بنظرم رسید شاید دلیل کامنت شما پیشوند سید اسم بنده باشه. برام جالب بود چون بهش توجه نکرده بودم

    پاسخحذف
  4. محمد۱۵/۸/۹۱

    من بی معطلی به یاد خانواده های سلطنتی در سرتاسر جهان و حتی کِنِدی ها در ایالات متحده افتادم. از نظر من اگر نخواهیم سخت بگیریم مساله "در قرن 21 مایه ی شگفتی" نیست.

    پاسخحذف
  5. غلامعلی یوسفی۱۵/۸/۹۱

    لازم نیست که همه رفتارهای مردم منطقی و درست باشد، درواقع احترام گذاشتن به سیدها نوعی سلیقه است.
    مردم رفتارهای زیادی دارند که ممکن است توجیهی برای آنها پیدا نکنیم.
    ما زمانی باید بدنبال تغییر علایق مردم برویم که این علایق مشکلی ایجاد کرده و یا مانعی باشند در غیر اینصورت باید بگذاریم تا مردم به دلخواه خودشان رفتار کنند.
    . . .
    احترام به سیدها درواقع احترام به ائمه علیه السلام است. نه اینکه سیدها آدمهای متفاوتی هستند.

    پاسخحذف
  6. در مورد نظر آقای «سید» مسعود ظائفی عزیز عرض می کنم که اتفاقا باید شهامت آرمان را در نوشتن این متن ستود. بیش از چند سال است که این مسئله دهن مرا آزار می داده ولی شهامت لازم برای بیان آنرا نداشته ام. حتی گاهی می خواسم مستقیما این اعتراض را به بعضی از سادات خیلی بزرگوار اصلاح طلب داشته باشم که تا زمانی که برای سیادت خود یک توفق و برتری تاریخی قائل هستید, نمی توانید توقع داشته باشید که حاکمیت مشکلات زندانیان سیاسی ایران را حل کند. اصلا بررسی بنیادین مسئولیت اجتماعی یک فعال سیاسی ایجاب می کند که برای مبارزه ریشه ای با هرگونه تمامیت خواهی و امتیازطلبی های واهی, که امروزه زندان های ما را پر از سیاست مردان متفکر نموده, پیشقدم شده و دواطلبانه با همه اینگونه امتیازاتی که نه تنها مبنای نقلی درستی ندارد, بلکه مبنای عقلی هم اصلا ندارد, مبارزه نمایند.
    اما آرمان عزیز! جشن گرفتن خوب است و به هر بهانه ای اشکال ندارد. اینکه عده ای توقع داشته باشند به صرف امتیازات موروثی و ژنیتیکی, در یک روز مشخص در خانه بنشینند و توقع داشته باشند, دیگران که این امتیاز را ندارند, به عیادت آنها آمده و عیدی بگیرند, در نفس قضیه شاید ایراد نداشته باشد. چه آنکه من از اولین روزهای عمر تا کنون نه به عیادتی رفته ام و نه عیدیی گرفته ام. این به آنها مربوط است که میهمان و میزبان هستند.
    اما در حقوق اجتماعی و حقوق شرعی وقتی حقوقی فراتر از حقوق شهروندی برای اینگونه افراد وضع می شود و مقرر می شود سهمی بیشتر از بیت المال داشته باشند, این دیگر مصیبت است و این درد و مصیبت آنجا عمیق تر می شود که همین توقعات, بنیانگذار سو رفتار دیگری برای کلان شرع و جامعه می شود. من دقیقا مسائل فقهی نمی دانم ولی منظورم سهمی است که سادات از خمس یا ذکات دارند.
    شما اگر سیدی را معرفی کردی که حاضر باشد, سیادت خود را وقتی امتیازی به آن تعلق می گیرد مخفی کند خبرم کن.
    ضمنا ادعای سن یائسگی سادات توهین به علم است که به سادگی مورد استناد خیلی از ساداتی قرار می گیرد که مدارک دانشگاهی معتبری هم دارند.
    در کنار نوشته های ارزشمند دیگر آقای امیری؛ من این نوشته را واجد ارزشهای فوق العاده تری می دانم.

    پاسخحذف
  7. شقایق۱۶/۸/۹۱

    سوال بچگیای من این بود که اماما از طریق جد مادریشون که فاطمه است به پیغمبر وصل میشن، پس چرا سیدی از طریق مادر منتقل نمیشه؟

    یه نکته دیگه اینکه چند درصد کسایی که ادعای سید بودن داشتن در طول تاریخ راستگو بودن؟ این امامزاده ها که براشون برج و بارو ساختن چقدر اعتبار دارن که بی برج و باروهاشون اعتبار داشته باشن؟

    ولی در نهایت اسلام نگفته آدمها با هم برابرند، اتفاقا در اسلام نژادپرستی معنی داره. کافیه که به آیه های مربوط به برده ها و یهودیا دقت کنیم. واضحه که منظورم این نیست که نژادپرستی رو زیر سوال نبریم، صرفا اینکه از مسلمونا انتظار زیادی نداشته باشیم.
    مرسی ارمان.

    پاسخحذف
  8. ناشناس۱۶/۸/۹۱

    البته من خودم سیدم
    ولی این مسایل سید بودن رو که می‌شنوم یاد خانواده سلطنتی انگلیس و ملکه و پادشاه و اینا می‌افتم.

    پاسخحذف
  9. ناشناس۱۶/۸/۹۱

    واضح است که کسی یا کسانی که این بحث را پیش کشیده اند به خودشان زحمت نداده اند بروند تحقیق کنند و صرفا با یک تصورات ذهنی به یک نتایجی رسیده اند . موضوع سیادت نشانه این است که انساب سادات مطابق شجره ای که دارند روشن است تا کجا می رسد و این به معنای امتیاز اجتماعی نیست و تا به حال هم کسی چنین ادعای نکرده ولی برای خود سادات می تواند مایه ی افتخار باشد اما به حسب انتسابشان به ائمه اطهار ، مسئولیتشان نیز سنگین تر است از جهت مواظبت بر درستی اعمالشان اما بهتر بود این بحث را از اینجا شروع می کردیم که وقتی کفار به پیامبراسلام کنایه و نیش می زدند که او ابتر است ، خداوند این وعده را به پیامبرش داد که نسل تو تا قیامت امتداد خواهد داشت و دشمن تو ابتر خواهد بود .
    « ... انا اعطیناک الکوثر ...»

    پاسخحذف
  10. ناشناس۱۸/۸/۹۱

    من که اعتقادی به خرافات ندارم...

    پاسخحذف
  11. بهروز۲۲/۸/۹۱

    احترام به سیدها در واقع احترام به خاندان پیامبر است. در حقیقت این قضیه نوعی تبلیغ و ترویج اسلام است.

    اگر اسلام قائل بود که بی چون و چرا هر کاری سیدها کردند از آنها حمایت کنیم و در هر شرایطی حق به آنها بدهیم، این همان نژادپرستی بود در حالی که در احکام جزایی و اجرای قانون، هیچ فرقی میان سادات و غیر آنها نیست. همان تعداد شلاقی که به غیرسید به سبب گناهانی چون زنا می زنند، به سید هم می زنند. فرقی میان قاتل و مقتول سید و غیرسید نیست و ... نگاهی به قوانین جزایی جمهوری اسلامی به این را نشان می دهد.

    پاسخحذف
  12. اقای سید مسعود طایفی :(بنظرم رسید شاید دلیل کامنت شما پیشوند سید اسم بنده باشه. برام جالب بود چون بهش توجه نکرده بودم)جنابعالی خودتان مشخص کردیدکه بدلیل تعصب وامتیازداشتن شال سیدی بافاصله ازهمه خوانندگان زودتربه این مسئله عکس العمل نشان دادیدواما:جناب آقای طایفی وجدانا وانصافا وشمارابهمان جدتان که همه جابعنوان قسم وبهره مندی ازاین امتیازبه رخ همه می کشیدمی تونیدراست وحسینی بفرمائیدکه:1-شماآیاتابحال نشده که حتی درساده ترین مسئله ورفتاراجتماعی اگرعلامت شال سبزو یاسیاه ویاکلاهش رابعنوان سمبل برگردن یاسر نداریدنخواهیدبدیگران بفهمانیدکه ازسادات هستیدوبراساس یک خرافه جاهلی وواقعانژادپرستانه ،برفرض صحت داشتن وصل ریشه ونسب یک سیدبه خاندان پیامبرویا علی نخواهیدامتیازخواهی یاحتی بنوعی حتی خودراخوارکردن ومظلوم نمائئ سیدی کردن ،بهره ببریدحتی درساده ترین مسئله اجتماعی بهنگام فروش یاخریدیک نوع کالابرای ابرازصحت گفتارتان بهنگام فروش ویاگرفتن حتی جزئی تخفیف درخریدکالا؟2---حضرت اقا کدام پیغبروکدام قران سفارش داشتن سهم خاص وویژه یعنی ویژه خواری رابنام سهم سادات کرده است غیرازروایات جعلی وخرافی که اززمان صفویه به بعدرواج داشته ؟3--حضرت اقا وجداناخودتان متوجه این قضیه نشدیدکه اکثرگداهاهاوویژه خواران بالنسبه ازهمین باصطلاح قشرسادات هستندوهمیشه بدلیل تن پروری وبازهم عرض میکنم که بدلیل یک خرافه ویک مسئله غیرعادی جاافتاده دراجتماع وترحم کردن به این قشر؛ازهمین سادات هستندویاخودرابه ان صورت نشان می دهند؟حضرت اقا ،شایداین مسئله رابفرمائیدکه این یک مسئله فقهی است وتشخیص ان باعلامای اعلام که متاسفانه اکثراهم ازسادات هستندمی باشدوجالب است که تاحالااکثرمراجعی که نفوذبیشتری درجامعه داشتندازسادات بودندامابفرمائیدکه مگرخدادرقران که کلام وحی است غیرازذکات دادن بفقراچیزدیگری دستورداده که این آقایان مراجع خمس وسهم سادات وسهم امام رابین مردم ساده رواج داده ودست رنج آنهاراطوری ازآنهامی گیرندکه برای گرفتن کلیدبهشت دودستی خدمت اقایان تقدیم می کنندمگرهرکس اگربخواهدبه فقراذکات بدهدواقعاخودش درمحل خودش نمی تواندخرج کرده وبایدحتمارنج عزیمت خدمت آقایان رارسیدن رابایدتحمل کرده تاآنهابازاری کردن والتماس کردن که امسال درامدم کم شده تخفیفات برای اوقائل شده وتسویه حساب باامام راصادرکنندوسهم امام رااقایا ن مراجع اختیارتام داشته باشندکه هرطورصلح میدانندخرج کنندالبته درظاهربرای ترویج اسلام امافقط به فقطهمین الان رادرنظربگیریدکه همین آقایانی که چنین سهم هایی ازخلق الله می گیرندشایددرظاهرکاخ نشین نباشندامادارای همه چیزوهمه امکانات بوده وبروبچهای انهاهمه تحصیل کرده فرنگ هستندچون متوجه شدندکه دراینده باحکومت اسلامی که درایران نشان دادندشایددکانشان تخته شودوازحالا برای اینده فرزندانشان راتکنوکرات تربیت می کنند.ودرگذشته هم که اگرقدری تاریخ راخوانده باشیداکثرفئودالهاودارندگان دهات ورعایاهمه انهابودندوهرکدامشان چندپارچه ده داشتندالبته حالا جایش راواردات وصادرات وکارخانجات جامعه الصادق ومولی الموحدین واستانقدس وثامن الحجج گرفتندوجالب است که همه سرکردگان سادات بوده واین راامتیازی برای خودشان می دانند 4-خوب اگرملی گرایی کفراست ومیهن پرستی ازریشه های نژادپرستی که درملی گرایی ایرانی شامل کردوترک وفارس وعربوبلوچ وترک وسیدوعام همه هستنداماواقعاخنده دارنیست که یک عده ای بیایندوبگویندکه ریشه مابه پیامبرمی خوردومادرخیلی چیزها باشما فرق داریم وامتیازبیشتری داریم ؟اگربنابه داشتن ریشه ونسب هست که خوب پیامبروعلی عرب بودندوهمه نژادعربی داشتندپس بایدهمه اعراب الان مدعی باشندکه مابه شماحق سروری داریم همانطورکه درابتدای تسخیرایران حتی این ادعاراداشتندوحتی همه اعراب جزوسادات میشوندچون وقتی که علی عرب بوده ودنباله اوسیدبودنپس معاویه هم ازهمان طایفه بوده انهاهم سیدمی شوند آقاسیدتوراخدابرای ایزانی بسه البته راه افتادن این بحث خیلی خیلی خیلی جالب ومفیدخواهدبودوخیلی هارابفکرخواهدانداخت که دراین زمینه قدری فکرکنندوکموکمومسئله بعدقرنهابرای مردم روشن شوداخرچطورمی شودکه طباطبائی ها درهندوستان امتیازخاص فرزندان علی راداشته باشندحسینی هادریک گوشه هاشمی هادریک گوشه مگرخداچندتافرزندامام علی راخلق کرده بوده که هرکدامشان بسمتی بروندودرجهان بذرافشانی برای اصلاح نژادانسانهاوتبدیل انهابه سادات باشندوبعدهم که فوت کردندمزارشان بالای کوههای صعبالعبورزیارگاه ومحل کسب کارعده ای وجمع اوری همان ته مانده درامدمردم بیچاره بعنوان نذورات باشندشمارابخدابس کنید بس کنید

    پاسخحذف