«امین ثابتی» در «ندای امروز»ش نظر من را به یک مناظره رادیویی میان دکترصادق زیباکلام و حمیدرضا رسایی جلب کرد که به نظرم شنیدنی است. حرف من اینجا اشاره به یک مغالطه پیش پا افتاده است که آقای رسایی در جریان این مناظره استفاده می کنند و اتفاقا در میان بنیادگرایان اسلامی به شدت رایج است.
صادق زیباکلام می پرسد «چرا فقط در نظام های کمونیستی یا فاشیستی است که به مانند نظام ایران، چهره های شاخص انقلاب و نظام به مرور مغضوب می شوند؟» (نقل به مضمون)
حمیدرسایی در جواب یک پرسش مطرح می کند*: «آیا در صدر اسلام یاران رسول الله دچار ریزش نشدند؟ طلحه و زبیر و ابوبکر و ... همه زمانی یاران صدیق بودند و ریزش کردند. پس این نشانه پویایی نظام ما به مانند حقانیت پیامبر اسلام است». (نقل به مضمون)
مغالطه ساده است: «چون فلانی که فلان کار را کرد آدم خوبی بود، پس هرکس دیگر هم کاری مشابه انجام دهد آدم خوبی است». مثال: «علی فوتبالیست است. علی آدم خوبی است. رضا هم فوتبالیست است. پس رضا هم آدم خوبی است».
این مغالطه ساده است اما گاه نتایج فاجعه باری به همراه دارد. مثلا اینکه «علی به عنوان رهبر نظام اسلامی شمشیر کشید و منافقین را قتل عام کرد. امروز هم یک نفر به اسم علی رهبر یک نظام به اسم اسلامی است. یک گروه هم هستند که ما به آنها می گوییم منافقین. پس باید شمشیر بکشیم و همه آنها را بکشیم».
پی نوشت:
* فکر می کنم ظرف چهار سال ریاست جمهوری احمدی نژاد همه به خوبی یاد گرفته ایم و دیگر نیازی به تکرار نیست که پاسخ دادن هر پرسش با یک پرسش نامربوط، خودش یکی از شیوه های پاسخ گریزی است.
البته پرسش آقای زیباکلام هم، نه تنها مغالطه‌آمیز که اشتباه بوده است.
پاسخحذفهدف آقای زیباکلام از طرح پرسش این بوده که به این نتیجه برسد که چون در نظامهای فاشیستی و کمونیستی رهبران انقلاب مغضوب واقع شدند، و در ایران هم همین اتفاق افتاده است، پس نظام ایران هم مشابه نظامهای فاشیستی و کمونیستی است. این ادعا صرف نظر از درست بودن یا غلط بودنش، استدلالی مغالطه‌آمیز است.
علاوه بر این تنها در نظامهای فاشیستی و کمونیستی رهبران نظام مغضوب واقع نشدند. در بسیاری از انقلاب‌های دنیا چنین اتفاقی افتاده است. از نهضت محمد بگیر تا انقلاب فرانسه و همه آنها هم لزوماً فاشیستی یا کمونیستی نبوده‌اند.
خیلی ساده: کار محمد هم درست نبوده که البته شامل ماست مالی می شود.
پاسخحذف