دیگان 87

خرد همیشه بیدار جمعی

از انتخابات ریاست جمهوری سال 76 بجز چند تصویر گنگ چیز زیادی به یاد ندارم، اما به خوبی به خاطر می آورم که علی رغم گستردگی بی سابقه موج تمایل به سید محمد خاتمی در میان تمامی اقشار جامعه، کمتر کسی تصور می کرد که پیروزی او، دست کم در یک مرحله امکان پذیر باشد. نزدیک به هفتاد درصد مردم تصمیم خود را برای انتخاب خاتمی گرفته بودند اما اکثریت این رای دهندگان تصور می کردند در این انتخاب خود تنها هستند.

این بی اعتمادی عمومی به خرد جمعی جامعه با پیروزی خیره کننده خاتمی به شدت تضعیف شد و جای خود را به یک امیدواری و مثبت اندیشی داد. با این حال گمان می کنم چند تجربه تلخ مشترک (نظیر پیروزی محمود احمدی نژاد) از یک سو و تبلیغات هوشمندانه توپخانه های حکومتی بار دیگر چنین اعتمادی را از میان برده است. رسانه های دولتی در مورد هر موضوعی آنچنان فضای مسدود، مسموم و تک صدایی را حاکم می کنند که به مرور حتی آنانی که به خوبی با این شیوه جنگ تبلیغاتی نظام هم آکاهی دارند می پذیرند که اندیشه مورد تبلیغ نظام در میان اکثریت جامعه مورد پذیرش واقع شده است.

تصور اینکه «مردم» تحت تاثیرات این تبلیغات قرار خواهند گرفت و یا «مردم» حقیقت را نمی دانند به مرور بار دیگر موج یاس، نا امیدی و بی اعتمادی به خرد جمعی را در میان ما گسترش می دهد و سبب می گردد تا بار دیگر از یک اجتماع قدرت مند به جزیره هایی جدامانده و ضعیف شده بدل گردیم.

اما تازه ترین خبر فراگیری که برای نزدیک به یک هفته است تمامی رسانه های داخلی (و حتی خارجی) کشور را به خود اختصاص داده است برای من بار دیگر یک تجربه مثبت در جهت اعتماد به خرد جمعی به همراه داشت. در شرایطی که تمامی رسانه های نظام به طرزی بی سابقه و دیوانه وار به تبلیغ علیه آنچه «جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم بی دفاع غزه» می خوانند پرداخته اند، آنچه من در سطح جامعه مشاهده کرده و می کنم واکنشی کاملا معکوس به این روایت دولتی از وقایع رخداده میان اسراییل و حماس است. این روزها شاید در ازای هر یک نفری که بخواهد یک جمله ساده در باب مظلومیت مردم غزه بر زبان بیاورد به بیش از ده نفر برخورد می کنم که ضمن اعلام انزجار از تروریست های حماس، یا خبرهایی جدید از کشف دروغ پردازی های نظام در مورد وقایع غزه را نقل می کنند و یا از روایت های گوناگونی در مورد کینه و عداوت نیروهای حماس با مردم ایران و حتی کل شیعیان خبر می دهند. با مشاهده چنین واکنش هایی علی رغم این سطح از هزینه و تبلیغات بیشتر از هر زمان دیگری اطمینان پیدا می کنم که باید به خرد جمعی ایرانیان ایمان داشت.