استاد
گران‌قدری در حوزه ادبیات داستانی دارم که توصیه جالبی در مورد شیوه مواجهه با
انتقادها دارد. جناب استاد شاگردان‌اش را در برابر هم قرار می‌دهد. یک نفر ایده یا
داستان‌اش را می‌خواند و دیگران نقد می‌کنند. در تمام طول نقد و حتی در پایان آن
نگارنده هیچ گونه حق صحبتی ندارد. در نهایت هم حق هیچ دفاعی از خود را ندارد. فقط
اگر لازم بود می‌تواند سوالاتی بپرسد که به نقد بیشتر بینجامند. استدلال استاد جالب
است: «اگر به نظرتان نقدی مفید نبود یا نادرست بود کلا نشنیده بگیرید. اما اگر از
میان چندین نقد، حتی یک کلمه مفید هم به گوش‌تان خورد در بهبود کار خود به کار
ببرید». با این روش، هرقدر هم نقدها غیرمنصفانه یا غیردقیق باشد، در نهایت یا به
نویسنده کمک می‌کند یا هم که هیچ! به باورم، چنین شیوه‌ای را می‌توانیم و ای بسا
باید در حوزه سیاست هم به کار ببریم!
به
تازگی و با گزارش «بان کی مون»، دبیر کل سازمان ملل و «احمد شهید»، گزارشگر ویژه حقوق
بشر در مورد ایران، کمیته سوم مجمع عمومی قطع‌نامه‌ای را علیه کشورمان تصویب کرده
است. این کمیته تمامی کشورهای عضو سازمان ملل را در بر می‌گیرد. چنین قطع‌نامه‌هایی
به نظرم دو کارکرد و در نتیجه دو پیامد متفاوت دارد.
در
درجه نخست، قطع‌نامه ممکن است عواقبی در سطح جهانی برای کشور ما به همراه داشته
باشد که منافع ملی ما را به خطر بیندازد. طبیعتا وظیفه دستگاه دیپلماتیک کشور این
است که به هر نحو ممکن برای جلوگیری از این عواقب و یا کاهش اثرات آن تلاش کند. اما
این فقط یک طرف ماجراست.
کارکرد
دوم قطع‌نامه، بازنمایی برخی کاستی‌های داخلی ما است. حتی اگر فرض کنیم که بخش
عمده‌ای از موارد قطع‌نامه‌هایی از این دست اغراق شده، جانب‌دارانه و از روی
سوءنیت‌های سیاسی تدوین شده باشد، باز هم می‌توانیم با دقت در آن، برخی نقاط ضعف
داخلی خود را پیدا کنیم.
در
واکنش به این دست قطع‌نامه‌ها، معمولا موجی از واکنش در فضای رسانه‌ها و شبکه‌های
فارسی زبان را شاهد هستیم که با مقایسه وضعیت ایران و دیگر کشورها (به ویژه
عربستان) به تخطئه اصل انتقاد پرداخته می‌شود. پرسش من این است که تخطئه اصل این
انتقاد یا متهم ساختن احمدشهید به مزدوری چه سودی برای ما دارد؟ آن هم در حالی که مشغول
صحبت به زبان فارسی و برای هم‌وطنان خود هستیم!
سال‌ها
پیش وبلاگی می‌خواندم با شعارش: «من، گدایی انتقاد می‌کنم». آدم زیرک، در برابر
انتقاد، ولو آنکه منصفانه نباشد، گارد دفاعی نمی‌گیرد. برای رند خردمند، این دست
انتقادات فرصت‌های طلایی پیشرفت هستند. کافی است به شیوه استاد ادبیات با آن‌ها
مواجه شویم.
پی‌نوشت:
«مجمع
دیوانگان» را از طریق کانال تلگرام دنبال کنید: telegram.me/divanesara
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر