وب‌سایت
«روحانی‌سنج» به تازگی گزارش سالانه
خود را از میزان تحقق وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی منتشر ساخته است. (از اینجا+
دریافت کنید) این سایت، در مجموع ۷۳ وعده انتخاباتی استخراج کرده و بنابر آخرین
گزارش خود مدعی است که از این میان، تنها ۱۵درصد از وعده‌های دولت «محقق شده»
است. ۳۸درصد دیگر در وضعیت «در حال پی‌گیری» قرار دارد، ۴۰درصد اصلا «پی‌گیری
نشده» است و در نهایت ۷درصد هم کلا به شکست انجامیده و «محقق نشده»
است. دقت نظر بر روی وعده‌های سیاست‌مداران و ارایه یک معیار قضاوت برای سنجش
کارنامه دولت اتفاق بسیار پسندیده‌ای است که کمک می‌کند تک‌تک ما دقیقا بدانیم از
کجا شروع کرده‌ایم و تا چه میزان به مطالبات و انتظارات‌مان دست یافته‌ایم؛ اما
متاسفانه در مورد گزارش‌های سایت «روحانی‌سنج» باید بگویم تمامی عددسازی‌های‌اش «غیرواقعی»
و «فریبنده» هستند!
* بخش
نخست: وزن‌دهی‌های ویران‌گر
به
باور خودم، همین بخش می‌تواند به تنهایی کل ماجرا را توضیح دهد. یعنی حتی اگر
نبودند اشتباهاتی که در بخش‌های دوم و سوم بدان‌ها اشاره خواهد شد، و اساسا، حتی
اگر بحث بر سر مصداق خاص سایت «روحانی سنج» نبود، بحث «وزن‌دهی نامناسب» در هنگام
سنجش کارنامه یک جریان سیاسی به تنهایی می‌تواند موضوعی ضروری برای توجه بیشتر باشد.
اجازه بدهید ابتدا به چهار وعده از ۷۳ وعده‌ای که روحانی‌سنج زیر ذره‌بین گرفته
دقت کنیم:
-
بیمه همگانی و اجباری پایه سلامت
-
کاهش تورم به زیر ۲۵ درصد
-
کاهش و رفع تحریم‌ها
-
برداشتن موانع سفر اساتید به خارج از کشور
اگر
فرض کنیم که روحانی فقط همین چهار وعده را داده بود، به روایت سایت روحانی‌سنج، سه
وعده نخست محقق شده و وعده چهارم محقق نشده است. بدین ترتیب، این سایت نمره تحقق
وعده‌های رییس جمهور را ۷۵درصد قلمداد می‌کند. اما آیا واقعیت همین است؟ طرح بیمه
همگانی دولت بیش از ۹ میلیون نفر از اقشار فرودست کشور را به زیر چتر بیمه درمانی کشاند.
تورمی که از مرزهای ۴۰درصد عبور کرده بود می‌رفت تا کمر ۷۰میلیون ایرانی را زیر
بار فشار خود خورد کند، حالا تا کمتر از ۲۰درصد کاهش بافته است. تحریم‌های جهانی
بجز خطر جنگ، کل اقتصاد کشور ما را در آستانه نابودی قرار داده بودند. حال، در
برابر این سه دستاورد بزرگ که هرکدام‌شان به تنهایی برای موفق خواندن کارنامه یک
دولت می‌تواند کافی قلمداد شود، آیا می‌توان با وزن‌دهی مساوی به وعده‌ای در سطح
«برداشتن موانع سفر اساتید به خارج از کشور» نمره دولت را تا بدین حد پایین کشید؟
متاسفانه
این شیوه از مقایسه نادرست میان مسایلی که به هیچ وجه با یکدیگر قابل مقایسه نیستند،
مختص سایت «روحانی سنج» نیست. خود ما نیز گاه به صورت روزمره فراموش می‌کنیم
انتقادی که فلان انتقاد به حقی که داریم، در مقایسه با برخی دستاوردهای کلان یک
دولت چیزی در سطح «هیچ» به حساب می‌آید. درک این مساله، فقط بستگی به این میزان از
انصاف و دقت دارد که ما به جای محوریت دادن به مطلوبات شخصی خودمان، وقتی پای نقد
عملکرد کلی کارنامه دولت در میان است، به مسایلی اهمیت بدهیم که منافع بیشترین
اقشار جامعه را تامین می‌کند. بدین ترتیب، به شخصه گمان می‌کنم صرفا با تحقق سه
وعده: «بیمه همگانی سلامت»، «موفقیت در مذاکرات و لغو تحریم‌ها» و
البته «کاهش چشم‌گیر تورم»، دولت بیش از ۹۰درصد انتظارات ممکن را برآورده
ساخته است. باقی راه می‌تواند باز هم به نسبت‌های مختلف میان تمامی وعده‌های دیگر
تقسیم و سنجیده شود.
* بخش
دوم: گزارش‌های غیرواقعی
در
این بخش، تا حد امکان تلاش می‌کنم به صورت فهرست‌وار و خلاصه به بررسی شیوه گزارش‌دهی
سایت «روحانی‌سنج»، در مورد بررسی سرنوشت وعده‌های دولت بپردازم. بخش نخست، به ۱۰مورد
از ۲۹ موردی اختصاص دارد که به ادعای این سایت در وضعیت «پی‌گیری نشده»
قرار دارند:
۱-
کنترل میزان نقدینگی. پی‌گیری نشد! (عجیب است که یکی از سه دستاورد اصلی
دولت، که کاهش تورم از طریق کنترل میزان نقدینگی است در رده پی‌گیری نشد قرار
گرفته! پس چطور وعده «کاهش تورم» محقق شده است؟ آیا دوستان ما از ارتباط علت و
معلولی رشدنقدینگی و تورم بی‌اطلاع هستند؟)
۲-
جذب سرمایه‌گزاری خارجی در صنعت. پی‌گیری نشد! (حتی پس از این هجوم بی‌سابقه
صنعت‌گران خارجی به کشور؟!)
۳-
تامین مسکن ارزان و مهار قیمت آن. پی‌گیری نشد! (پس از دو سال تثبیت/مهار
قیمت مسکن، امسال قیمت‌ها سیر نزولی هم به خود گرفته است. اینجا+)
۴-
افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به میزان ۳درصد تولید ناخالص داخلی. پی‌گیری نشد!
(بودجه پژوهشی کشور فقط در سال ۹۴ نسبت به سال قبل ۲۷درصد رشد داشته است+ و هدف
نهایی در حال پی‌گیری است)
۵-
فضای باز سیاسی در دانشگاه‌ها. پی‌گیری نشد! (دست‌کم در دو موردی که من
اطلاع دارم انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف بعد از چهار سال تعلیق
مجددا بازگشایی شد و انجمن مستقل و اصلاح‌طلب دیگری نیز در دانشگاه
امیرکبیر+ شروع به فعالیت کرده است)
۶-
رفع فیلتر از شبکه‌های اجتماعی. پی‌گیری نشد! (فارغ از چانه‌زنی‌های مداوم
اهالی دولت و حضورشان در شبکه‌هایی همچون فیس‌بوک، مراجعه شود به دستور مستقیم
رییس جمهور برای رفع
فیتلر واتس‌آپ+)
۷-
بیمه زنان سرپرست خانوار. پی‌گیری نشد! (نه تنها پی‌گیری شد، بلکه بودجه هم
دریافت کرد و تا حدودی هم محقق شد. اینجا+
و اینجا+)
۸-
تهیه لوایح حمایت از زنان. پی‌گیری نشد! (پی‌گیری و تدوین شد(+))
۹-
آموزش زبان مادری در مدارس ایران. پی‌گیری نشد! (نه تنها پی‌گیری، بلکه در
مواردی از استان کردستان محقق هم شد)
۱۰-
برداشتن موانع سفر اساتید به خارج از کشور. پی‌گیری نشد! (پی‌گیری و تا حد
خوبی محقق شد. یک نمونه+)
و
حالا ۵ وعده‌ای که از نظر این سایت صرفا در وضعیت «در حال پی‌گیری» قرار
دارند:
۱-
بازبینی پرونده ناشران تعلیقی. در حال پی‌گیری! (با رفع تعلیق از ناشران
سرشناسی همچون چشمه، اختران و آگاه «محقق شد»)
۲-
جذب بیشتر گردشگران خارجی. در حال پی‌گیری! (نه تنها «محقق شد»،
بلکه کشور توانست در این زمینه یک رکورد
ثبت کند+)
۴-
یارانه کالایی. در حال پی‌گیری! (یعنی دوستان اصلا با تصاویر صف‌های طویل و
گزارش‌های مختلف از دریافت «سبد کالا» مواجه نشده‌اند؟)
۵-
احیای خانه احزاب. در حال پی‌گیری! (محقق
و تشکیل شده است+)
و
در نهایت یکی از پنج وعده «محقق نشده» دولت:
-
بهبود روابط دوجانبه با کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان. محقق نشده!
(آیا سفر اخیر محمدجواد ظریف به کشورهای منطقه کافی نیست تا این وضعیت «در حال
پی‌گیری» قلمداد شود؟)
* بخش
سوم: پروژه وعده‌سازی
از
همه این موارد گذشته، بررسی فهرست بلندبالای وعده‌های ارایه شده در سایت «روحانی‌سنج»
نشان می‌دهد که برخی از این موارد اصلا یک «وعده انتخاباتی» نبوده‌اند. به نظر می‌رسد
دست‌اندرکاران این سایت علاقه بسیاری به بالابردن تعداد وعده‌ها و به قول معروف
«عددسازی» در این زمینه داشته‌اند که سبب شده، گاه یک وعده را با چند روایت مختلف
مطرح کنند و گاه از دل یک صحبت معمولی، وعده انتخاباتی «استنباط کنند»! به چند
مورد زیر دقت کنید:
۱-
در یکی از برنامه‌های انتخاباتی صدا و سیما، روحانی در پاسخ به پرسشی در حوزه
سینما حدودا یک پاراگراف صحبت می‌کند. (اینجا+) بخش عمده‌ای از
صحبت‌ها جنبه نصایح معمول همه سخن‌وران مملکت را دارد که مثلا «بگذاریم تشکل‌های سینمایی
آزاد باشند ممیزی را به خودشان واگذار کنیم قانون شفاف بنویسیم به خودشان واگذار کنیم.
چرا خیلی از کارها به اصناف به تشکل‌های صنفی خودشان واگذار شده است؟ چطور نظام مهندسی
ما درست کردیم، نظام پزشکی درست کردیم، نظام سینمایی هم درست کنیم». دقت
کنید که هیچ جا صحبتی از «من این کار را خواهم کرد» نیست. اما دوستان ما،
از دل همین صحبت، وعده «واگذاری
ممیزی و امور سینما به تشکل‌های سینمایی و سینماگران متخصص» را بیرون کشیده‌اند
که ادعای جالبی است.
در ادامه همان یک بند سخنان روحانی، وی یک وعده هم می‌دهد: «من در دولت آینده کاری خواهم کرد که مردم در همه زمینه ها بویژه
در سینما بتوانند آنچه مد نظر آن‌ها است اهداف آن‌ها است به خوبی دست پیدا کنند و
قید و بندهایی که خیلی مفید نیست آن قید و بندها را به کنار خواهم گذاشت».
دوستان ما هم، دومین وعده را از یک پاراگراف صحبت‌های روحانی بیرون کشیده و با
عنوان «به حداقل رساندن کنترل‌ها
در حوزه سینما» ارایه کرده‌اند. البته این وعده با سخنان روحانی مناسبت دارد،
اما متر و عیار «به حداقل رساندن» چیست که روحانی‌سنج وضعیت این وعده را «پی‌گیری
نشد» تشخیص داده است؟
۲-
وعده «توجه ویژه به سازمان‌های
غیردولتی» با وضعیت «پی‌گیری نشد». نه تنها منبع مشخصی برای طرح این
وعده معرفی نشده است، بلکه اساسا مشخص نیست چطور دولت قرار است به «سازمان‌های
غیردولتی» توجه کند؟ اساسا هویت این سازمان‌ها با استقلال از دولت تعریف می‌شود و
معلوم نیست دوستان روحانی‌سنج به دنبال چه اتفاقی در این حوزه هستند؟
۳-
«رفع تبعیض‌های قومیتی»
با وضعیت پی‌گیری نشد. اولا که ارجاع این وعده به یک مطلب نامربوط است.
(اینجا+)
در ثانی، اصلا مشخص نیست که از کدام تبعیض‌های قومیتی صحبت می‌شود؟ اگر بحث آموزش
به زبان مادری است که وعده مستقلی را به خودش اختصاص داده است. اگر بحث کاهش
بیکاری در مناطق است، باز هم وعده مستقل خودش را دارد. اگر بحث انتخاب مدیران بومی
است، باز هم یک وعده دیگر به صورت اختصاصی دارد. پس اینجا قرار است کدام تبعیض
مورد بررسی قرار گیرد؟
در
نهایت اینکه، معلوم نیست چرا چند سازمان و دانشگاه کانادایی به این فکر افتاده‌اند
که از ایده‌ای برای سنجش وعده‌های دولت ایران حمایت مالی انجام دهند. روی‌کرد کشور
کانادا نسبت به ایران را طی چندسال گذشته همه ما به خوبی درک کرده‌ایم. با این
حال، حتی اگر خوش‌بین باشیم که اسپانسرهای کانادایی برای «قضاوت منصفانه» در مورد
کارنامه دولت ایران حسن نیت کامل داشته‌اند، باز هم نمی‌توانیم از کنار ضعف‌های
آشکار این سایت به سادگی بگذریم. احتمالا اکثر مخاطبان فرصت نخواهند کرد به اندازه
کافی وقت بگذارند و برای هر یک از وعده‌های بررسی شده، منابع و دلایل تعیین وضعیت
آن را پی‌گیری کنند. بدین ترتیب، اتکا به چند عدد شسته و رفته‌ای که این سایت به
صورت خروجی نهایی در فضای خبری منتشر می‌کند، بیش از اندازه انحرافی و گمراه‌کننده
خواهد بود!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر