1- مسئله لزوم تدفین سریع
یکی از نخستین واکنش‌های وزیر بهداشت به مسئله وقوع زلزله، اعلام نیاز مبرم به نیروهایی جهت کفن و دفن بود. این اظهارات در فضای ملتهب رسانه‌ای با واکنش‌های منفی بسیاری مواجه شد. گروهی اعتقاد داشتند که وزیر بهداشت، باید مسایلی نظیر اهدای خون را اولویت نخست نیازهای زلزله زدگان اعلام کند، اما دارد از لزوم اعزام طلبه و آخوند به منطقه حرف می‌زند. فارغ از اینکه لحن خانم وزیر درست بوده یا نه؟ و اینکه آیا مسوولین دولتی نباید در شرایطی که اذهان عمومی حساس شده‌اند، بر شفاف‌سازی کلام و منظورشان دقت کنند؟ به نظر من حرف کلی خانم دستجردی درست بود. تجربه نشان داده که تجمع اجساد در مناطق زلزله‌زده به سرعت باعث بروز فساد و ایجاد آلودگی‌های عفونی می‌شود. در مورد حیوانات شاید بتوان به صورت گروهی اجساد را زیر خاک کرد، اما در مورد انسان‌ها این مسئله امکان‌پذیر نیست. بسیاری از خانواده‌ها نمی‌پذیرند که عزیزانشان بدون انجام مراسم معمول کفن و دفن به زیر خاک بروند. در نتیجه، لزوم پاک‌سازی اجساد در این موارد با تهیه امکانات کافی برای برگزاری مراسم مورد نظر پیوند می‌خورد*. در حال حاضر شاهدان حاضر در منطقه و گزارش‌های خبری ارسالی می‌توانند شهادت بدهند که بیماری‌های عفونی تا چه میزان بغرنج و مسئله‌آفرین شده‌اند.
2- مسئله حضور نیروهای امنیتی و ایجاد قرنطینه
واکنش عجیب دستگاه رسانه‌ای حکومت و بی‌توجهی آشکار در روزهای نخستین بروز فاجعه، به صورت طبیعی این شائبه را در اذهان عمومی ایجاد کرد که حکومت می‌خواهد مسئله زلزله را مسکوت بگذارد. بلافاصله اخباری از حضور گسترده نیروهای امنیتی در منطقه و برخورد با فعالین مردمی مخابره شد. من هم شاهد بی‌تفاوتی حکومت بودم و باور دارم که نخستین سیاست دستگاه رسانه‌ای حاکم در برابر زلزله سکوت خبری و تلاش در جهت کوچک نشان دادن ابعاد زلزله بود. (حدس من این است که حکومت نگران تحت‌الشعاع قرار گرفتن اجلاس جنبش غیرمتعهدها بود) حتی نمی‌توان انکار کرد که جمهوری‌اسلامی بارها و بارها با فعالین و نهادهای مردمی که در مسایل انسان‌دوستانه (از جمع‌آوری کمک برای پرداخت دیه زندانیان محکوم به اعدام گرفته تا دفاع از منابع طبیعی و محیط زیست) بسیج شده‌اند برخورد امنیتی کرده است. با این حال این مسئله نباید لزوم حضور نیروهای امنیتی در منطقه را منکر شود. در زمان وقوع بلایای طبیعی، یکی از اصلی‌ترین مشکلات بروز بی‌نظمی و حتی ناامنی است. به تجربه دیده شده که انبوهی از دزدان و اشرار به مناطق زلزله زده هجوم می‌برند و نه تنها به اموال مردم، بلکه حتی به زنان و کودکان آسیب دیده هم رحم نمی‌کنند. همچنین، در این دست بلایا، معمولا بیماری‌هایی شایع و مسری می‌شوند که در صورت لزوم باید با قرنطینه کردن محوطه کنترل شوند. حال اگر فعالان مردمی، بدون توجه به این الزامات بخواهند از فرامین نیروهای امنیتی سر باز زده و یا مقاومتی به خرج دهند، حتی می‌توان برخی بازداشت‌ها را هم طبیعی و منطقی قلمداد کرد.
پی‌نوشت:
* در این مورد خبر دیگری هم منتشر شد که حلال احمر از برگزاری 15 هزار مجلس ترحیم برای زلزله‌زدگان خبر داده بود. شاید در نگاه نخست عجیب باشد که چرا حلال‌احمر مسوول برگزاری مجلس ترحیم شده اما من حدس می‌زنم این اقدام در جهت تسریع در امر کفن و دفن انجام شده باشد.
هلال
پاسخحذف